Παιδί και κατοικίδιο: Δύο σύντροφοι ψυχής
Η επαφή και το παιχνίδι ενός παιδιού με ένα κατοικίδιο ζώο αποπνέει μία ανομολόγητη χαρά και απόλαυση . Τα παιδιά, με βασική πυξίδα το ένστικτο και τις αισθήσεις τους, είναι πρόθυμα να βιώσουν τη χαρά, που πηγάζει από την αλληλεπίδραση με ένα κατοικίδιο ζώο. Αντίστοιχα, τα ζώα, των οποίων τα μάτια έχουν την ικανότητα να μιλούν μια σπουδαία γλώσσα, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο φιλόσοφος Μάρτιν Μπούμπερ, ανταποκρίνονται με συνέπεια στο κάλεσμα των παιδιών, για μiα συνύπαρξη, που εμπνέει φροντίδα, προστασία, μοίρασμα και απόλαυση.
Η υιοθέτηση και φροντίδα ενός κατοικίδιου ζώου είναι μία πράξη, που εισάγει τα παιδιά σε έναν ευρύτερο κόσμο σχέσεων, ενδυναμώνοντας τις ρίζες της υπευθυνότητας και τα φτερά της ανεξαρτησίας.
Καθώς η φροντίδα και το ενδιαφέρον συνοδεύονται από την ευθύνη, τα παιδιά φροντίζοντας το κατοικίδιό τους, ανακαλύπτουν τον ενεργό υπεύθυνο ρόλο τους, ενισχύοντας έτσι την αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθησή τους. Υπερβαίνουν τον παθητικό ρόλο και μαθαίνουν να υιοθετούν μια ενεργητική και δημιουργική στάση απέναντι στη ζωή και τον κόσμο. Νιώθουν χρήσιμα και σημαντικά, αναγνωρίζοντας τη δύναμη που έχουν πάνω στη ζωή. Ταυτόχρονα, η σχέση με το ζώο γίνεται η γέφυρα, που ενώνει τον εσωτερικό κόσμο του παιδιού με την εξωτερική πραγματικότητα. Φροντίζοντας και προστατεύοντας το κατοικίδιο ζωάκι, τα παιδιά συχνά κατανοούν καλύτερα τις προσωπικές τους ανάγκες και συναισθήματα . Για πολλά παιδιά, αυτή η σχέση, που διακρίνεται από σταθερότητα και αποδοχή, γίνεται καταφύγιο, όπου ακάλυπτες και ματαιωμένες συναισθηματικές ανάγκες μπορούν να ξαποστάσουν και να βρουν λίγη ανακούφιση και παρηγοριά.
Επιπρόσθετα, η ανταπόκριση και προσαρμογή στις ανάγκες μιας άλλης ύπαρξης, βοηθάει τα παιδιά να ενδυναμώσουν την ενσυναίσθηση, την ικανότητα δηλαδή, να αναγνωρίζουν και να κατανοούν τα συναισθήματα των άλλων, απαραίτητη προϋπόθεση για την ενίσχυση της προσαρμοστικότητας, της συναισθηματικής ευελιξίας και της απόλαυσης των σχέσεων.
Η ταυτόχρονη ύπαρξη στον κόσμο του Εγώ και του μη Εγώ μαθαίνει στα παιδιά να αποδέχονται και να αναγνωρίζουν το διαφορετικό όχι ως κάτι που τρομάζει και θυμώνει αλλά ως συμπληρωματικό συστατικό των σχέσεων, που εξελίσσουν και ωριμάζουν. Επιπλέον, τα παιδιά επωφελούνται από την επαφή τους με τα ζώα, καθώς εξοικειώνονται με τον κύκλο της ζωής και κατανοούν το μεγαλείο και την αλήθεια της. Μπορεί να έρθουν σε επαφή με τη χαρά της γέννησης και της δημιουργίας αλλά και με την επίγνωση του θανάτου ως αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής.
Η αγάπη και η φροντίδα είναι τέχνη και όπως, αναφέρει ο Έριχ Φρομ στο βιβλίο του “Η τέχνη της αγάπης”, «αν θέλεις να χαρείς τη τέχνη, πρέπει να είσαι καλλιτεχνικά διαπαιδαγωγημένος». Μέσω του παραδείγματος, της υπομονετικής καθοδήγησης και της απλόχερης επικοινωνίας, οι γονείς έχουν τη χαρά αλλά και την υποχρέωση να εκπαιδεύσουν τα παιδιά στο να αναγνωρίζουν, να σέβονται και να φροντίζουν τις βασικές ανάγκες του ζώου.
Οι σαφείς κανόνες και το μοίρασμα ευθυνών στη φροντίδα του κατοικίδιου, με βασικό άξονα την ηλικία του παιδιού, εξοικειώνουν τα παιδιά με τη χαρά αλλά και με την ευθύνη που συνυπάρχει, όταν είμαστε σημαντικοί για κάποιον άλλον. Ταυτόχρονα, η φροντίδα και η τήρηση των κανόνων υγιεινής καθώς και η πληροφόρηση, ιδιαίτερα παιδιών μικρότερων ηλικιών, σχετικά με τις συμπεριφορές και αντιδράσεις των ζώων στα δικά μας ερεθίσματα, συμβάλλουν, ώστε η συνύπαρξη με ένα κατοικίδιο ζώο να μετατρέπεται σε ένα ασφαλές και κατ επέκταση απολαυστικό ταξίδι.
Ο στενός δεσμός που δημιουργούν τα παιδιά με τα κατοικίδια τους καθρεφτίζει τη πίστη τους στη ζωή και στον κόσμο. Ιδιαίτερα στις δύσκολες μέρες που διανύουμε, είναι απαραίτητο εμείς οι μεγάλοι να εμπνευστούμε από τα παιδιά και να θυμηθούμε τα λόγια του Καζαντζάκη: “ Όσο θα υπάρχουν στον κόσμο παιδιά, ζώα και λουλούδια… Μη φοβάστε! Όλα θα πάνε καλά…. “.
Αγγελική Χορταργιά
Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια
